تپه ینگی امام میراثی به جا مانده از دوران ایلخانی/ گردشگران برای سفر به ژرفای تاریخ به این سرزمین می آیند

به گزارش خبرنگار مهر، تپه ینگی امام میراثی به جا مانده از دوره اسلامی "ایلخانی" در 25 اسفند سال 1379 به شماره ثبتی 3504 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید تا یکی دیگر از آثار تاریخی باستانی در استان البرز به ایرانیان معرفی شود. این تپه در شهرستان ساوجبلاغ بخش مرکزی و جنوب روستایی به همین نام در کنار جاده هشتگرد به کرج واقع شده است. منطقه ساوجبلاغ در دوران صفویه روزهای اوج خود را سپری کرده است و با توجه به نزدیکی به قزوین که پایتخت اول صفوییان بود، سلاطین صفوی توجه ویژه ای به این منطقه داشته اند. این توضیحات را مدیر پایگاه پژوهشی ینگی امام روز گذشته به گردشگرانی که در حال بازدید این اثر تاریخی هستند ارائه داد.

فرزان احمدنژاد در ادامه حضور گردشگران می گوید: منطقه ساوجبلاغ با توجه به وضعیت طبیعی و تاریخی یکی از غنی ترین شهرستان های استان البرز است که از حیث وجود آثار باستانی غنی بوده و قدمت بسیاری از این آثار به هزاره هفتم تا دوران اسلامی بر می گردد.

وی تاکید می کند: این اثر تاریخی منحصر به فرد و زیبا به لحاظ قرار گرفتن در مسیر شاهراه اصلی و اتصالی تهران به قزوین همیشه از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است. این میراث به جا مانده از دوره ایلخانی با خشت های قدیمی مانند صدفی در دل روستای ینگی امام جا خوش کرده و هر ساله پای گردشگران زیادی را به این منطقه می کشاند.

ویژگی های فضاهای کاروانسرای ینگی امام

احمدنژاد بیان می کند: نزدیکی به روستاهای خوش آب و هوای برغان و ورده، باغ پرندگان، وجود کاروانسرا و بقایای دژ ینگی امام، وجود 2 تپه باستانی و تاریخی و قرار گرفتن بقاع متبرکه امام زادگان هادی و علی النقی که مربوط به دوره ایلخانی است و در خارج از بنای کاروانسرا قرار دارد، مجموعه ای از جاذبه های گردشگری تاریخی و معنوی را برای گردشگران داخلی و خارجی که قصد بازدید از این مجموعه را دارند فراهم کرده است.

احمدنژاد با اشاره به ویژگی های کاروانسرای ینگی امام با بیان این مطلب می گوید: این کاروانسرا مانند دیگر کاروانسراهای دوره صفویه دارای فضاهای از قبیل ورودی، حجره، شاه نشین، ایوانچه، شترخان، ایوان و حیاط است. ورودی بنا در ضلع شرقی واقع شده است و در قسمت بالای فضای ورودی یک تاق چهارگرده پوش مشاهده می شود.

وجود آجرهای تراش دار در ساخت کاروانسرای ینگی امام جلوه جالبی به بنا داده است

این مسئول با اشاره به تنها ضلع باقیمانده از این بنای تاریخی، اضافه می کند: طرح کلی کاروانسرا مستطیل شکل است و از 4 ضلع کاروانسرا تنها ضلع شرقی وضعیت اصلی خود را حفظ کرده است و می توان گفت نمای اصلی کاروانسرا در این سو قرار دارد.

احمدنژاد ادامه می دهد: در داخل کاروانسرا حیاط وسیعی وجود دارد که با صُفه یا ایوان هایی در 4 گوشه بنا، به 8 ضلعی تبدیل شده است و چنان می نماید که در بنای آن از طرح مساجد و یا مدارس 4 ایوانی پیروی شده باشدو نکته قابل توجه در این بنا، به کار بردن آجرهای تراش دار در نبش اغلب جرزها است که به صورت هلال درآمده و جرزها جلوه ای جالب یافته اند.

احمد نژاد تصریح می کند: کاروانسرای ینگی امام دارای 24 حجره است و در هر ضلع کاروانسرا 6 حجره وجود دارد. پوشش حجره ها تاقی، از نوع تاق چهار گرده پوش است.

فضای کاروانسرا بازدیدکنندگان را به یاد سریال های قدیمی می اندازد

بسیاری از گردشگران که در جمع حضور دارند بسیار مشتاق هستند که از دیگر قسمت های بنا بازدید کنند پس از گذشتن از حجره ها که به راستی قدمت تاریخی در دل آنها نهفته است به فضای استراحت کاروان ها می رسیم از صحبت بسیاری از بازدیدکنندگان پیداست که با دیدن این بنا به یاد فیلم ها و سریال های قدیمی افتاده اند.

احمدنژاد در ادامه می گوید: فضایی که در حال حاضر در آن قرار داریم محل استراحت بزرگان و اشخاص مهم کاروان بوده است در این بنا شاهد 2 فضای شاه نشین که در ضلع های شمالی و غربی کاروانسرا قرار دارند هستیم که سقف این بناها با چوب پوشیده شده است که سقف تیر پوش چوبی واقع در ضلع شمالی، الحاقی دوره قاجاریه است و سقف اصلی به صورت تاق آهنگ بوده است.
وی در جواب سوال یکی از گردشگران مبنی بر اینکه ایوانچه چیست، یادآور می شود: ایوانچه فضایی است که در قسمت جلوی حجره ها قرار می گیرد. این کاروانسرا در حال حاضر دارای17 ایوانچه و پوشش ایوانچه ها تاق آهنگ است.

چهار گنبد کاروانسرا از نوع کلنبو است

احمدنژاد در ادامه گردشگران را به فضایی به نام شترخان راهنمایی می کند و اظهار می دارد: فضای شترخان یا اصطبل محل استراحت حیوانات بوده است. این فضا در دور تا دور بنا، در قسمت پشت حجره ها قرار دارد.

وی ادامه می دهد: فضای شترخان در چهار طرف به همدیگر راه داشته ولی در سالهای اخیر به علت دخل و تصرفات صورت گرفته با انجام دیوار کشی ها این فضا در بعضی از قسمتها مسدود شده است. پوشش این فضا به صورت تاق و تویزه است و تاقها اکثرا چهارگرده پوش هستند اما در بعضی از قسمتها تاق کژاوه هم مشاهده می شود. این فضا دارای چهارگنبد از نوع کلنبو که در 4 گوشه کاروانسرا قرارگرفته است می باشد.

وی در ادامه در جواب سوال یکی از گردشگران مبنی بر چگونگی ساختار ایوان ها در بنا، بیان می کند: بر طبق نظریات داده شده این بنا به مانند کاروانسراهای دوره صفویه به صورت چهار ایوانی بوده ولی در حال حاضر شاهد3 ایوان در ضلع های شرقی، غربی و شمالی هستیم، که ایوان شرقی دارای کاربری ورودی و دو ایوان دیگر پیش فضای ورود به شاه نشین ها هستند.

این مسئول در ادامه می گوید: این بنا مانند کاروانسراهایی که در دشت های ایران ساخته شده است دارای یک میانسرا یا حیاط است و معمولا در وسط حیاط این نوع از کاروانسراها یک آب انبار وجود داشته است و به قول مردم روستای ینگی امام این بنا در گذشته دارای یک آب انبار بوده که در حال حاضر به جز یک حوض در وسط حیاط که اخیرا ساخته شده است چیز دیگری مشاهده نمی شود.

گردشگران پس از شنیدن توضیحات این اثر تاریخی از زبان مدیر پایگاه پژوهشی ینگی امام، هر کدام به سویی از محوطه رفته و قسمت های مختلف از بنا را از نزدیک مشاهده می کنند.

در این میان برخی از بازدید کنندگان در حجره هایی که قدمتی به اندازه هزاره های هفتم تا دوره اسلامی دارد قدم می زنند و با دوربین عکاسی هر لحظه را به یادگار ثبت می کنند.